POMNIK KU CZCI SZARYCH SZEREGÓW
Rodzina Wyżykowskich
Nicol Radlińska, prawnuczka Zygmunta Wyżykowskiego
To potencjał z Częstochowy, to kreacja, to patriotyzm rdzenny, młodzieńczy, romantyczny. Tak budowaliśmy Polskę w 1918 r, z niczego, w nędzy, lecz z nadzieją i Bogiem w sercu. Taka jest Nicola.
Nicola Redlińska de domo Wyżykowska pra, pra wnuczka Żołnierza Wyklętego Zygmunta Wyżykowskiego w grupie rekonstrukcyjnej w Warszawie 1.08.2022 r Dzień Powstania Warszawskiego. Spotkania z powstańcami warszawskimi, rozmowy, zdjecia pamiątkowe, wspomnienia, wzruszenia.
Nicola idzie do szkoły lotniczej w Dęblinie. Taka krew junacka, bojowa, krew Szarych Szeregów. Jestem dumny jak paw, że kolejny członek naszej rodziny, piękna dziewczyna będzie służyć Polsce, w lotnictwie wojskowym.
Każde pokolenie mojej rodziny daje dwóch żołnierzy generałów. To wielki wysiłek psychiczny i fizyczny.
Reszta społeczeństwa dekuje się w piwnicy, licząc monetę.
Patriotyzm de facto to ilość krwi wylanej za Ojczyznę, a nie słowa w zaciszu piwnicy. Ukraina casus namacalny i krwisty.
Wierzę, że Nicola będzie dobrze i sumiennie bronić polskiego nieba nad Moją Ukochaną Polską. Jeszcze Polska nie zginęła puki my żyjemy, i nie zginie jeśli młodzież będzie tak patriotyczna jak Nicola Redlińska z domu Wyżykowska.
Czuwaj!
Opowiadał: Janusz Baranowski
– Tatar Polski, twórca Solidarności,
potomek Powstańców Styczniowych, Legionistów, Generałów,
Harcerzy, Szarych Szeregów, Żołnierzy Wyklętych
Herby rodzinne
Źródło: Wikipedia
Pierzchała (herb szlachecki) - Herb rodziny Walewskich
Typ herbu: szlachecki
Alternatywne nazwy: Pyrzchala, Kolumna, Roch, Pirch, Pirzchała, Trzaski
Pierwsza wzmianka: 1344 (pieczęć), 1409 (zapis)
Pierzchała (Pyrzchala, Kolumna, Roch, Pirch, Pirzchała, Trzaski) – polski herb szlachecki, jeden z 47 herbów adoptowanych przez bojarów litewskich w unii horodelskiej w 1413 roku. Herb został też wymieniony w najstarszym zachowanym do dziś polskim herbarzu, napisanym przez historyka Jana Długosza, Insignia seu clenodia Regis et Regni Poloniae z lat 1464–1480.
Opis herbu
Kasper Niesiecki blazonuje herb następująco: (...) w czerwonem polu kolumna prosto do góry stojąca, na wierzchu jej korona, w hełmie nad koroną takaż kolumna.
Opis skonstruowany współcześnie brzmi następująco[a]: Na tarczy w polu czerwonym wieża szachowa srebrna, na niej korona. W klejnocie samo godło. Labry herbowe czerwone, podbite srebrem.
Prawdopodobnie skutkiem niedbałości wydawców herbarzy, w klejnocie zaczęto przedstawiać pięć piór strusich. Znane są również odmiany przedstawiające zamiast wieży szachowej - kolumnę srebrną z koroną (znane pod nazwą Kolumna).
Herb Pierzchała w herbarzu Jana Długosza z lat 1464–1480 Insignia seu clenodia Regis et Regni Poloniae.
Jeden z najstarszych herbów polskich. Według większości heraldyków właściwą nazwą herbu była "Pierzchała" (Pirzchała) (zanotowane w 1409), a słowo "Roch" oznaczało godło heraldyczne - wieżę szachową, co później przeniosło się na nazwę herbu (pod tą nazwą notowany w 1422).
Łańcuch duńskiego Orderu Słonia z wizerunkiem słonia bojowego.
Najstarsze wizerunki ukazują godło herbu jako wieżę szachową, przedstawianą w postaci słonia bojowego. Podobieństwo schematycznie ukazanych ciosów słonia do heraldycznej lilii prowadziło do ewolucji herbu i zatracenia pierwotnego znaczenia godła. Zapiska z 1550 nazywa godło herbu lilią. W początku XVII wieku pojawiły się przedstawienia herbu z wieżą szachową nie nawiązującą do figurki słonia, lecz do murowanej wieży obronnej. Kolejną ewolucję herbu, wynikłą zapewne z sarmackiej mody na doszukiwanie się rzymskich korzeni rodu, było upodobnienie godła do kolumny i nawiązanie do patrycjuszowskiego rodu rzymskiego Colonnów. Formę pośrednią między wieżą szachową i kolumną przedstawia ilustracja w Herbach szlacheckich ziem pruskich J.K.Dachnowskiego z 1620 r. Kacper Niesiecki w swoim herbarzu połączył herb Roch i Kolumna w jednym opisie, jednocześnie dodając opis herbu Roch III, który zapewne wywodzi się od dawnych przedstawień herbu Pierzchała[potrzebny przypis].
Najstarsza zapiska sądowa pochodzi z 1409. Najstarsze zachowane pieczęcie z herbem pochodzą z: 1344 (Klemens Pierzchała, biskup płocki), 1375, 1392 i 1402 (Iwan z Radomina), 1413 (Henryk z Radomina - pieczęć przy akcie unii horodelskiej).
Najwcześniejsze lokalne źródło heraldyczne wymieniające herb to datowane na lata 1464–1480 Insignia seu clenodia Regis et Regni Poloniae polskiego historyka Jana Długosza, który uznaje go za rdzennie polski. Zapisuje on informacje o herbie wśród 71 najstarszych polskich herbów szlacheckich we fragmencie: Pyrzchala rochum siue scakalem marschalkum nigrum in campo albo defert. Genus Polonicum, in quo viri in loquacitatem proni.
W wyniku unii horodelskiej w 1413 przeniesiony na Litwę. Ród Pierzchałów reprezentowali Piotr z Włoszczowa (kasztelan dobrzyński) i Henryk z Radomina. Do rodu został adoptowany bojar litewski Dauksza.
Nazwa Roch pochodzi z języków indyjskich i arabskich, gdzie wyrazem rokh określano figurę szachową przedstawiającą słonia bojowego z wieżyczką na grzbiecie. Ta figura jest protoplastką dzisiejszej wieży szachowej. Nazwa Pirzchała pochodzi z języka staropolskiego. Pirzchliwy, pirzchliwość, pirzchanie w wieku XV i XVI oznaczało popędliwość, gniew, porywczość, zapalczywość[6].
Herbowni
Lista herbownych w artykule sporządzona została na podstawie wiarygodnych źródeł, zwłaszcza klasycznych i współczesnych herbarzy. Należy jednak zwrócić uwagę na częste zjawisko przypisywania rodom szlacheckim niewłaściwych herbów, szczególnie nasilone w czasie legitymacji szlachectwa przed zaborczymi heroldiami, co zostało następnie utrwalone w wydawanych kolejno herbarzach. Identyczność nazwiska nie musi oznaczać przynależności do danego rodu herbowego. Przynależność taką mogą bezspornie ustalić wyłącznie badania genealogiczne.
Pełna lista herbownych nie jest dziś możliwa do odtworzenia, także ze względu na zniszczenie i zaginięcie wielu akt i dokumentów w czasie II wojny światowej (m.in. w czasie powstania warszawskiego w 1944 spłonęło ponad 90% zasobu Archiwum Głównego w Warszawie, gdzie przechowywana była większość dokumentów staropolskich). Lista nazwisk znajdująca się w artykule pochodzi z Herbarza polskiego, Tadeusza Gajla (137 nazwisk[7]). Występowanie na liście nazwiska nie musi oznaczać, że konkretna rodzina pieczętowała się herbem Pierzchała. Często te same nazwiska są własnością wielu rodzin reprezentujących wszystkie stany dawnej Rzeczypospolitej, tj. chłopów, mieszczan, szlachtę. Jest to jednakże dotychczas najpełniejsza lista herbownych, uzupełniana ciągle przez autora przy kolejnych wydaniach Herbarza. Tadeusz Gajl wymienia następujące nazwiska uprawnionych do używania herbu Pierzchała:
Babiłło, Baliszewski, Berliński, Białyszewski, Bielamowski, Bielanowski, Bielecki, Bielicki, Bieniewski, Bogatko, Borusewicz, Bruleński, Chobołtowski, Chobółtowski, Chraplewski, Ciosnowski, Czosnowski, Dauksza, Dawksza, Dawkszewicz, Dowksza, Duksza, Dukszta, Dzierzek, Dzięgielewski, Galicki, Garcimowicz, Gnatowicz, Gnatowski, Gołowiński, Grabicki, Grabie, Grodecki, Guzowski, Harackiewicz, Hatowski, Hatto, Hattowski, Hołowczyc, Horackiewicz, Hruszewski, Jabłonowski, Kamelski, Kimunt, Klembowski, Kluski, Kłębowski, Kobylski, Koczowski, Kordziukow, Korzuchowski, Kowalewski, Kożuchowski, Kuchcicki, Kuchciński, Kula, Kunczewicz, Kuńczewicz, Larysz, Larysza, Leśniewski, Leśniowski, Liwsk, Lucławski, Lusławski, Łaźniewski, Łaźniowski, Łażniewski, Łącki, Łobod, Łoboda, Mieczkowski, Miński, Miszczeński, Montwił, Montwiłło, Montywiłło, Motewidłow, Myszczeński, Myszczyński, Nadolski, Nowosielski, Omeljanowicz, Ossowski, Paskowski, Pawłowski, Penski, Perkowski, Pęczycki, Pęczyński, Pęski, Piasecki, Pierzchajło, Pierzchało, Pierzkiewicz, Pieszkiewicz, Pogroszewski, Poniński, Popowski, Poroski, Priami, Pruszkowski, Pryami, Przeciszewski, Przekuleja. Radomiński, Roch, Roch2, Rochalski, Rowiński, Rudnicki, Sabin, Serocki, Sieniecki, Sierocki, Skorupski, Sobolewski, Sokołowski, Sperski, Suzin, Szabin, Szeligowski , Szumlański, Tokarski, Turowicz, Umiastowski, Wiszowaty, Witkowski, Wittan, Wiwulski, Włodkowski, Włoszczowski, Wojnowski, Wygura, Wysocki, Wyszowaty, Zawadzki.
Znani herbowni
Maksymilian Oborski – ziemianin, powstaniec listopadowy i styczniowy, zesłaniec na Syberię, rysownik i akwarelista.
Kacper Kazimierz Cieciszowski – arcybiskup metropolita mohylewski, metropolita wszystkich kościołów rzymskokatolickich w Imperium Rosyjskim.
Aleksander Colonna-Walewski – hrabia, książę, polityk, dyplomata, dziennikarz, powstaniec listopadowy, minister spraw zagranicznych Cesarstwa Francji.
Jan Walewski – polski adwokat, ziemianin, przemysłowiec, polityk.
Źródło: Wikipedia
Ślepowron (herb szlachecki) - Herb rodziny Wyżykowskich
Typ herbu: szlachecki
Alternatywne nazwy: Bujno, Bujny
Pierwsza wzmianka: 1352 (na pieczęci)
Odmiany herbowe: Czarnowron – odmiana herbu Ślepowron.
Opis herbu
Opis zgodnie z klasycznymi regułami blazonowania: W polu błękitnym tarczy, kruk z pierścieniem złotym w dziobie, stojący na złotym kawalerskim krzyżu, wspartym na barku srebrnej podkowy. W klejnocie, taki sam kruk z pierścieniem, jak w tarczy.
Najstarszą pieczęć z wizerunkiem herbu Ślepowron stwierdzono na, pochodzących z 1352 roku, dokumentach Jana wojewody sandomierskiego. Pierwsza zapiska sądowa pochodzi z roku 1398.
Herbowni: Lista rodzin szlacheckich pieczętujących się herbem Ślepowron sporządzona została na podstawie wiarygodnych źródeł, zwłaszcza klasycznych i współczesnych herbarzy[1]. Należy jednak pamiętać o możliwości przypisywania rodom szlacheckim niewłaściwych herbów. Szczególnie często zjawisko to występowało podczas legitymacji szlachectwa przed zaborczymi heroldiami, co następnie utrwalane było w wydawanych kolejno herbarzach. Pełna lista herbownych nie jest możliwa do odtworzenia także z powodu zniszczenia, względnie zaginięcia wielu akt i dokumentów w czasie II wojny światowej (tylko podczas powstania warszawskiego w 1944 roku spłonęło ponad 90% zasobu Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie). Identyczność nazwiska nie musi oznaczać przynależności do danego rodu herbowego, przynależność taką mogą bezspornie ustalić jedynie badania genealogiczne (często te same nazwiska były własnością wielu rodzin reprezentujących wszystkie stany dawnej Rzeczypospolitej, tj. chłopów, mieszczan, szlachtę).
Adziewicz, Andziewicz, Audziewicz, Auxtul, Awdziewicz. Bagieński, Bagiński, Bagnicki, Bańkowski, Baraniecki, Barański, Barszczewski, Bejnarowicz, Berdowski, Berliński, Bernikowicz, Bibełowicz, Biernikowicz, Bigoszewski, Bogiński, Bogucki, Bogulski, Bogumirski, Bogusławski, Bohniski, Bojnarowicz, Bojnicki, Bolejsza, Boleski, Bolesza, Bonasewicz, Bonasiewicz, Bonaszewicz, Borewicz, Borzymowski, Boski, Bossowski, Brański, Bratkowski, Broleński, Bronicki, Broszkowski, Brotkowski, Browiński, Brudkowski, Bruszewski, Brużewicz, Brzeski, Brzostowski, Brzozowski, Brzuchowicki, Brzuchowiecki, Buceń, Buchowiecki, Buczeń, Buczyński, Bujalski, Bujanowski, Bujko[2], Bujkowski, Bujnicki, Bujniewicz, Bujno, Bujwen, Bujwid, Bukon, Bułajski, Burnicki, Burnys, Butrymowicz, Buywid, Bystry, Bystrym, Byszakowski. Chamera, Caziński, Cedziński, Cetnerowski, Chaliński, Charbowski, Chądzyński, Chełmoński, Chodorowski, Chodzewski, Chojnowski, Choynowski, Chryzoln, Chrzanowski, Chrzczonowicz, Chrzczonowski, Chudol, Chudoli, Chudzewski, Ciarnowski, Ciecianiec, Ciecierski, Cieciorski, Ciezierski, Ciprski, Cyprski, Czaczkowski, Czajkowski, Czapkowski, Czarnocki, Czarnomski, Czarnowski, Czartoszewki, Czaykowski, Czeczerski, Czekotowski, Czepkowski, Czerwiakowski, Dachnowski, Daczewski, Danowski, Darowski, Dąbrowski, Demby, Deszczyński, Dęby, Dobrowlański, Dobrowolski, Dobrski, Dowdorowicz, Dowgint, Dowkont, Drachowski, Drągowski, Drąsutowicz, Drążewski, Drodzieński, Drongutowicz, Dronsutowicz, Drozdziński, Drożeński, Drożewski, Drużbicz, Drużyński, Drygalski, Dryżyński[3], Dubiski, Duchna, Duchnowski, Dudarewicz, Dudorowicz, Dugosz-Wykrzykowski, Dworschak / Dworak, Dworakowski, Dyakowicz, Dybowski, Dziadkowski, Dziczkaniec, Dziekuński, Dziewiecki, Dzięcielski, Dzięczyński, Dziwulski. Fabowicki, Falęcki, Faśkiewicz, Fedorowicz, Fiałkowski, Fijałkowski, Filichowski, Filipowski, Filochowski, Flerianowicz, Florjanowicz, Foczyński, Frankowski, Frąckiewicz, Fulkowski, Fułkowski. Gadomski, Gajewski, Galczewski, Gallilewicz, Gałczewski, Garbaszewski, Garczyński, Gawkowski, Gawlikowski, Gawroński, Gąsiewski, Gąsiorowski, Gąsowicz, Gąssowski, Gerlach, Gęsicki, Gęsiewski, Giegnatki, Giegniątko, Gierdziejewski, Gierlach, Giędzwił[4], Girdwojń, Girdwoyń, Giryłowicz, Glinka, Glińka, Gliński, Głuchowski, Głuszczyński, Głuszyński, Głyszyński, Gniazdowsk, Goczanowski, Golimont, Golimunt, Golinowicz, Golmont, Gorka, Gorodelski, Gorski, Gosiewski, Goś, Gozdziewski, Goździewski, Górnicz, Górski, Groblewski, Grochowarski, Grodecki, Gronkowski, Gronostajski, Grotowski, Gruszecki, Gryziewicz, Gumkowski, Gumowski, Gutkowski, Gutowski, Gutt, Gwinczewski. Hałuszczyński, Harbaszewski, Harbowski, Hładunowicz, Hoffman, Horbaszowski, Horn, Horodyński, Horodziński, Hościło, Hrunicki. Idzikowski, Idziński, Idźkowski. Jaczyński, Jagniątko, Jagodyński, Jagodziński, Jagoszewski, Jaguszewski, Jaka, Jakka, Janiszewski, Jankiewicz, Janowski, Jarczowski, Jarmusz, Jarmuszewski, Jaruszelski, Jaruzelski, Jarużelski, Jasiewicz, Jasiewski, Jastrzębski, Jasuda, Jasudajtis, Jasudowicz, Jaszewski, Jeruzalski, Jezierski, Josiewski, Jórski, Junkiewicz, Jurewicz, Jurgielewicz, Jurgielewski, Jurjewicz, Jurkiewicz, Jurski, Jursza, Jurzyn, Juszkiewicz, Juszkowicz, Juściński. Kabaszewicz, Kabok, Kabot, Kalenczyński, Kaleński, Kalinowski, Kaliński, Kaluchniewicz, Kałęczyński, Kamieński, Kamiński, Kamocki, Karnecki, Karp, Karulewski, Karwowski, Kasperowicz, Kącki, Kątski, Kępkowski, Kidycki, Kierbedź, Kierbiedź, Kijuć, Kimejć, Klimaszewski, Klimkowski, Klimowicz, Klis, Klusza, Kłopotowski, Kłoskowski, Kobylański, Kobyleński, Kobyliński, Kochański, Kochnowski, Kochowicz, Kokoszczyński, Kokoszyński, Kolnarski, Kołmasz, Komarczewski, Komarczowski, Komarzewski, Komecki, Komocki, Komorowski, Komuński, Kończyński, Kończyski, Kopcewicz, Kopciewicz, Kopczyński, Korbedź, Kordecki, Korodziowski, Korwin, Korwin-Milewski, Korwin-Piotrowski, Kosacki, Kosakiewicz, Kosakowski, Kossacki, Kossak, Kossakiewicz, Kossakowski, Kostecki, Kostka, Kostro, Kostrowski, Kościanka, Kowalski, Kownacki, Koziarski, Kozłowski, Kozubski, Krakowski, Krakówka, Krapowski, Krasiński, Kraskowski, Krasowski, Krassowski, Krażyński, Krokowski, Kropiwnicki, Kroszczyński, Krukowski, Krupiański, Krupnicki, Kryński, Krzemieniecki, Krzemieniewski, Krzeski, Krzewski, Krzymowski, Krzyżewicz, Księżopolski, Kuczecki, Kuczkiewicz, Kuczkowicz, Kuczkowski, Kuczyński, Kudelski, Kudyński, Kukowski, Kuksinowicz, Kukszyn, Kulesza, Kuleszka, Kuleszyński, Kuliczkowski, Kulka, Kulmanowski, Kumkowski, Kurakowski, Kurkowski, Kurmin, Kurowski, Kurp, Kurpiewski, Kuszelewski, Kuźma, Kwira, Kwiro. Lachowski, Lamiecki, Laniecki, Laudański-Steczwiłło, Lawdbor, Ledowicz, Lenarski, Lenart, Lenartowicz, Leniewicz, Leontowicz, Lewandowski, Lewgowd, Leźnicki, Leżnicki, Ligiejko, Ligocki, Likowski, Liniewicz, Lipczyński, Lipiak, Lipink, Lipnicki, Lisogórski, Lisowski, Lissowski, Litoszewski, Lubowicki, Lutko, Lutomierski, Lutomirski, Lutosławski. Ładnowski, Łajszczewski, Łajszewski, Łaniecki, Łankowski, Łapiński, Łaszczewski, Łaściszewski, Ławrynowicz, Łącki, Łędzki, Łopatecki, Łopatyński, Łopuski, Łopuszeński, Łowicki, Łowiecki Łowkiański, Łowmiański, Łoza, Łuczyński, Łuczyski, Łuk, Łukanowski, Łuniewski, Łupianka, Łupieński, Łupiński, Łykoski, Łykowski. Macerna, Maciański, Mackiewicz, Maleciński, Maleszewski, Malewski, Malinowski, Maliński, Małujewicz, Marecki, Markiewicz, Markowski, Marmakiewicz, Maszczybrodzki, Matański, Matecki, Maternicki, Matusiewicz, Matuszewicz, Medeniecki, Meduniecki, Meduniewski, Medyniecki, Meleniewski, Melkowski, Miakowski, Mianowski, Mieloch-Miełkowski, Mierkowski, Mieroszewski, Mieroszowski, Mikłaszowski, Mikucki, Mikuta, Milejko, Milejkowicz, Milejkowski, Milewski, Mileyko, Milkiewicz, Milkowski, Miłejko, Miłkowski, Miłobęcki, Miłobędzki, Miłodroski, Miłodrowski, Mimojń-Staszyński, Minichowski, Minkiewicz, Minowski, Mirkowski, Mironowski, Miroszewski, Miroszowski, Misiński, Miskiewicz, Mitkiewicz, Mitkowicz, Młodocki, Młodziejewski, Młodziejowski, Młożewski, Młożowski, Mnichowicz, Mnichowski, Mochelski, Moczulski, Moczydłowski, Mokowski, Mołożewski, Moncewicz, Moraszczeński, Morohowski, Morokowski, Morozowski, Morszkowski, Morzewski, Morzkowski, Morzydło, Mosicki, Mosiecki, Mościcki, Mościeczny, Mrokowski, Mrowczewski, Mrzeski, Mrzewski. wski, Naddolski, Nadolski, Nadulski, Nahumowicz, Nartowski, Nasierowski, Nasiłowski, Nasiorowski, Nasurowski, Nasutowski, Naszarkowski, Niecikowski, Niekrasz, Niekraś, Niemierka, Niesiorowski, Niestoimski, Niestojemski, Niszcz, Norwiłło, Norwiło, Nosek, Nowakowski, Nowicki, Nowodzielski, Nowosielecki, Nowosielski, Nowosilski. Ocicki, Oczko, Oglęcki, Oględzki, Oksztul, Olizarowicz, Olszański, Olszewski, Oskrzeszewski, Opoka[5], Ostrowski, Oxtul. Pabrez, Pabreża, Pacewicz, Padlewski, Pański, Papa, Papieński, Papiński, Paszkowski, Paszyński, Pawliński, Pawłowski, Paździerski, Pensa, Penski, Peński, Perka, Perkowski, Petrozelin, Petrozolin, Pęsa, Pęski, Pęza, Piątkowski, Pienicki, Pieniecki, Pietnicki, Piętka, Pigienicki, Piniński, Piotrowski, Pióro, Pisarzewski, Piski, Piskowski, Piszkowski, Pleskaczewski, Plewiński, Pluciński, Płuszczewski, Pniewski, Podczaski, Podernia, Pokłoński, Połaski, Pomianowski, Popławski, Porowski, Porzecki, Potyralski, Powiatowski, Prątnicki, Prosiński, Proszyński, Przełomiński, Przełomski, Przesmycki, Przestrzelski, Przestrzeński, Przewłocki, Przezdziecki, Przyborowski, Przyłucki, Przyłuski, Przysiorowski, Puchalski, Pudernia, Pugalski, Puklicz, Pulikowski, Pułacki, Pułaski, Puławski, Puzielewicz, Pyszkowski. Racewicz, Raciborski, Racyborski, Raczyński, Radwiłłowicz, Radwiłowicz, Rajczyński, Rajkiewicz, Rajzner, Rakowski, Ramański, Ramocki, Ratyński, Raykiewicz, Rączka, Rejmer, Relidzyński, Rembowski, Remidowski, Reżanowicz, Rębowski, Rodliński, Rogalski, Rogowski, Rogoż, Roliński, Roman, Romański, Romaskiewicz, Romaszka, Romaszkiewicz, Romaszko, Romaszkowicz, Romejko, Romeyko, Romocki, Ropalski, Rosalski, Rosiński, Rossalski, Rostocki, Roszeyko, Rozanowicz, Rozbicki, Rozewski, Rożanowicz, Rożnowski, Rudziewski, Rumocki, Rutkowski, Ruzanowicz, Rybałtowski, Rybczyński, Rybicki, Rycharski, Rychliński, Ryczywolski, Rymejko, Rymejkowicz, Rymiński, Rymkiewicz, Rząca, Rzączyński, Rzekiecki, Rzońca. Samecki, Sarnacki, Sarnecki, Sarnicki, Sarnowski, Satkiewicz, Sawicki, Sczucki, Sergijewski, Sęczykowski, Siderkiewicz, Siedmiogrodzki, Siehiejewicz, Sieklucki, Sierhejewicz, Sierhijewicz, Sierzchowski, Sikorski, Simonowicz, Sipniewicz, Sipniewski, Siromski, Skibniewski, Skobejka, Skobejko, Skorubko, Skorupka, Skorupko, Skotnicki, Skrodzki, Skrzetuski, Skwierczyński, Skwirczyński, Sławek, Sławiński, Sławomier, Słogocki, Sługocki, Smereczyński, Snacki, Sniciński, Sobolewski, Sokołowski, Sokowicz, Sołomiejewicz, Songajło, Sowiński, Spadowski, Spandowski, Spądowski, Spendowski, Spędowski, Sroczyński, Stachowski, Stalewski, Stański, Starzyński, Staszyński, Stąpaczewski, Strzelbicki, Styrbiński, Subczyński, Suchodolec, Suchodolski, Suchopiątek, Suchorzyński, Suchożyński, Surewicz, Surwiłło, Symborski, Symonowicz, Symunowicz, Synowicz, Syromski, Syrunowski, Szabuniewicz, Szandurowski, Szatyński, Szczepowski, Szczucki, Szemborski, Szemet, Szempleński, Szemplewski, Szempliński, Szepel, Szepelski, Szepietowski, Szeptyc, Szerenos, Szeronos, Szindler, Szklarski, Szlubowski, Szmaniewski, Szmigier, Szmigiero, Szmurło, Szuliborski, Szumanowski, Szumbarski, Szuplewicz, Szwander, Szymanowski, Szymański, Szymborski, Szymkiewicz, Szymonowski. Śkwierczyński, Śladowski, Ślepowroński, Ślubowski, Śniciński, Śnieciński, Świderski, Święcki. Taliszewski, Taraskowski, Taraszkowski, Tatarowski, Tecianiec, Teodorowicz, Terajewicz, Terajowicz, Terejewicz, Tietianiec, Topczewski, Treblicki, Trębicki, Trojnicki, Truskolaski, Truskolawski, Truskoleśny, Truskowski, Truszkowski, Trzciński, Trzyciński, Trzyszczyński, Twerjanowicz, Tyborowski, Tychowski, Tyrkszlewicz, Tyszarski. Ugoski, Ujazdowski, Ukrym, Ukryn, Uziemski. Wałkanowski, Warszycki, Wasianowicz, Wawrzecki, Wąsowicz, Wąsowicz-Dunin, Wąż, Wdziekuński, Wendrychowski, Werchracki, Werchratski, Wereszczatyński, Werycha, Weryha, Wębrychowski, Wędrychowski, Widmont, Wiercieński, Wierciński, Wierzbicki, Wierzchowski, Wilkołęski, Wilkowski, Wiszczycki, Wiszniowski, Wiścicki, Wocianc, Wocianiec, Wojciechowski[6], Wojdyłło, Wojdyło, Wojno, Wojsiatycz, Wolański, Wolęcki, Wolski, Woyno, Wrocki, Wronicki, Wroniecki, Wróblewski, Wróżbita, Wścieklica, Wyczałkowski, Wyczołkowski, Wyganowski, Wygnański, Wykrzykowski, Wyrzykowski, Wyskowski, Wyszkowski, Wyżykowski. Zabawski, Zabierzowski, Zaborowski, Zafataj, Zaleceli, Zaleciłło, Zaleski, Zankowicz, Zapaśnik, Zarzycki, Zatorski, Zatowicz, Zaturski, Zawadzki, Zawałkiewicz, Zawidzki, Zawidzski, Zawisłowski, Zawodzki, Zbikowski, Zbyszyński, Zegzdro, Zelachowski, Zembocki, Zembowski, Zera, Zębocki, Zieleński, Zieleźnicki, Zieliński, Ziemborski, Zimnoch, Złotogórski, Zuk, Zyłłok-Kamieński, Zyra. Żak, Żarow, Żelachowski, Żelechyński, Żeleźnicki, Żelkowski, Żera, Żero, Żerów, Żmiejewski, Żmiejowski, Żmijewski, Żmijowski, Żubrawski, Żuchawiecki, Żuchowiecki, Żuk, Żukowski, Żyłłok, Żyra, Żywult.
Znani herbowni
Kazimierz Pułaski
Ignacy Mościcki – Prezydent Polski (1926–1939)
Wojciech Jaruzelski – generał armii LWP, prezydent RP (1989–1990)
Szymon Marcin Kossakowski
Wincenty Krasiński
Kazimierz Krasiński
Jan Dobrogost Krasiński
Jan Kazimierz Krasiński
Zygmunt Krasiński
Ignacy Starzyński
Karol Szymanowski
Adam Darowski
Etymologia nazwy herbu
Nazwa herbu Ślepowron sugeruje, że w godle herbu powinien być ukazany wizerunek ptaka z rodziny czaplowatych – ślepowrona zwyczajnego (występującego również i w naszej szerokości geograficznej). Tymczasem we wszystkich herbarzach w godle herbu widnieje kruk. Tę sytuację wyjaśnia Bartosz Paprocki w Gniazdo Cnoty, zkąd herby Rycerstwa Polskiego swój początek mają, tym że nazwa herbu Ślepowron pochodzi od nazwy miejscowości Ślepowrony, będącej własnością rodziny Korwin-Piotrowskich, których zaś herb był połączeniem motywów z herbów małżeńskich Korwinów herbu Korwin i Piotrowskich herbu Pobóg[7]. A zatem to kruk, inaczej Korwin, z łac. – (Corvus corax) stał się ptakiem herbowym zespolonego herbu Korwin-Piotrowskich, właścicieli wsi Ślepowrony.
Według opinii niektórych heraldyków herb Ślepowron mógł powstać poprzez połączenie herbów Pobóg i Korwin, inni sugerują, że mógł wyewoluować z połączenia herbu Kruk (nieużywanego już osobno w XIX w.) z herbem Pobóg[8].
Źródło: Wikipedia
Topór (herb szlachecki) - Herb rodziny Jasińskich
Typ herbu: szlachecki
Alternatywne nazwy: Bipenium, Kołki, Starża, Wścieklica
Pierwsza wzmianka: 1282 (pieczęć), 1401 (zapis)
Topór (Bipenium, Kołki, Starża, Wścieklica) – polski herb szlachecki, jeden z najstarszych herbów polskich, noszący zawołanie Starza. Był najbardziej rozpowszechniony na ziemi krakowskiej, lubelskiej, sandomierskiej oraz na Mazowszu[1]. Najwcześniejsza pieczęć z jego wizerunkiem pochodzi z 1282. Aktem unii horodelskiej został przeniesiony na Litwę.
Spośród ponad 630 rodów (według obecnego stanu wiedzy – 639) używających Topora największe znaczenie uzyskali Tęczyńscy i Ossolińscy. Potwierdzeniem ich statusu były tytuły arystokratyczne i stosowne dodatki do herbów (patrz poniżej). Wysokie godności w państwie polskim piastowali również Tarłowie. Toporczykiem był także poeta i dramaturg Cyprian Kamil Norwid.
Opis herbu
Najwcześniejsze źródło heraldyczne wymieniające herb to datowane na lata 1464–1480 Insignia seu clenodia Regis et Regni Poloniae polskiego historyka Jana Długosza. Zapisuje on informacje o herbie wśród 71 najstarszych polskich herbów szlacheckich we fragmencie: „Topor seu bipennis alba in campo rubeo, ex Polonica gente et a vetusto tempore, unde et proclamationem Starscha habet, ducens genus, cuius viri facundia et industria redolent”. Długosz blazonuje herb następująco: (Topor). Thopor siue Bipennis alba in campo rubeo (...) Co w przekładzie daje: Topór. Topór lub topór obosieczny biały w polu czerwonym (...)
Kasper Niesiecki podaje dodatkowo opis klejnotu: Topór biały powinien być w czerwonym polu, ostrzem w lewą tarczy obrócony. Na hełmie takiż topór, tylko że ostrzem trochę nachylony ku ziemi, jakby końcem utkwiony w koronie.
Opis skonstruowany współcześnie brzmi następująco:Na tarczy w polu czerwonym topór srebrny o toporzysku złotym. W klejnocie samo godło w skos. Labry herbowe czerwone, podbite srebrem. Przedheraldyczny znak Toporczyków Denar Sieciecha
Ród Starżów-Toporczyków zaczął pieczętować się Toporem nie wcześniej niż w XIII wieku. Możnowładca określany przez Piekosińskiego jako protoplasta rodu – palatyn Sieciech – używał na bitych przez siebie monetach znaku kreskowego nazywanego przez Piekosińskiego stanicą runiczną. Znak ten przypomina nieco godło Odrowąża lub Ogończyka, z umieszczonym nad nim krzyżykiem kawalerskim. Piekosiński, twórca teorii o runicznym pochodzeniu najstarszych polskich herbów, pisze, że jest to przekształcenie runy wiązanej, złożonej z run tyr i madr w młodszej formie. Jego oczywista odmienność od rysunku Topora wskazuje, że herb ten nie powstał z przekształcenia znaku przedheraldycznego, ale pochodzi z innego źródła[5][6].
Najwcześniejsze wzmianki: Topór jest jednym z najstarszych z polskich godeł szlacheckich. Najstarszy znany wizerunek to pieczęć Żegoty, wojewody krakowskiego z lat 1282–1285. Inne wczesne pieczęcie z Toporem pochodzą z lat: 1320 (Nawoj z Morawicy),1335 (Krzywosąd z Ostrowiec)[7], 1348-49 (Wojciech, biskup poznański), 1352 (Andrzej, podkomorzy krakowski), 1376 (Drogomir), 1380 (Sędziwoj, wojewoda kaliski), 1387 (Drogosz z Chrobrza), 1389 (Sędziwoj z Szubina), 1397 (Jan z Tęczyna), 1413 (Jan Butrym), 1455 (Andrzej Tęczyński), 1442, 54, 66 (znak notariusza publicznego Jana z Morska). Według Alfreda Znamierowskiego, w źródłach pisanych herb jest wzmiankowany po raz pierwszy w 1401 roku[1]. Józef Szymański przesuwa tę datę o siedem lat w przód[8].
W 1359 w lasach Płoniny na Wołoszczyźnie, w klęsce poniesionej przeciwko armii mołdawskiej, chorągiew Toporczyków miała wpaść w ręce nieprzyjacielskie (według Długosza miała się ona znajdować pod pieczą rycerza Nawoja z Tęczyna).
Chorągiew z Toporem Andrzeja z Tęczyna wzięła udział w bitwie pod Grunwaldem.
Aktem unii horodelskiej herb został przeniesiony na Litwę (przyjął bojar litewski Jan Butrym z Żyrmunów, adoptował wojewoda kaliski Maciej z Wąsosza).
Topór na pieczęci Jana Tęczyńskiego: Przez cały okres istnienia herbu, ustalone pozostawało ułożenie godła – w słup. Tak przedstawiały godło Topora najstarsze, XV-wieczne herbarze – Księga bractwa św. Krzysztofa, Herbarz Złotego Runa, Bergshammar i Stemmata polonica oraz Klejnoty Długosza. Takie też ułożenie powtarzali wszyscy późniejsi autorzy. Jedynymi wyjątkami od tej reguły były niektóre przedstawienia w sztuce sakralnej – na Świętym Krzyżu, na kilku chrzcielnicach z terenu Małopolski, na nagrobku Sławieńskiego we Włocławku oraz na zakrystii i kruchcie w Kraśniku przedstawiono godło w pas. Modyfikacjom podlegały też barwy godła (przy ustalonym, czerwonym polu). W Herbarzu złotego Runa ostrze jest srebrne, zaś toporzysko złote. Większość średniowiecznych przekazów rysuje jednak całe godło srebrne. Tak jest u Długosza, w Herbarzu Bergshammar i księdze brackiej. Informacje o średniowiecznej postaci klejnotu zachowały się na pieczęci Jana Tęczyńskiego z lat 1442 i 1454. Jest nim topór w skos, jakby wbity w hełm. Nie przytaczają go herbarze Złotego Runa, Bergshammar, Stemmata polonica, ani Klejnoty. W Księdze brackiej uwieczniono klejnot, który powtarza godło z tarczy: topór srebrny zakończony złotym krzyżem i pękiem piór czerwonych i czarnych. Drugie wyobrażenie tego herbu w Księdze brackiej oddano w identycznych barwach, różnice polegają jedynie na braku złotego krzyżyka w klejnocie oraz barwach piór (srebrne, złote i czerwone).
Autorzy XVI-wieczni przyjęli kształt herbu taki jak na pieczęci Jana Tęczyńskiego. Tak czyni Paprocki w Gnieździe cnoty i Herbach rycerstwa polskiego. Autor ten zamieszcza herb w wersji pełnej, z labrami i klejnotem. Na skutek błędu rytownika w Herbach wizerunek zamieszczono jednak w lustrzanym odbiciu. Ponadto herb w takim kształcie przytaczają kontynuatorzy Długosza: Chiga, Lętowski, Kamyn i autor wersji arsenalskiej Klejnotów, a także Mikołaj Rej w Zwierzyńcu, Ambroży z Nysy i Bielski w Kronice, pozycje te nie podają jednak klejnotu. Kilka odmian w kształcie tego elementu pojawiło się w XVI wieku na epitafium S. Chroberskiego w Sandomierzu i nagrobku W. Dembińskiego w katedrze w Krakowie i Kościeleckiej w Kościelcu. Na tym pierwszym zabytku topór w klejnocie jest w pas, zaś na dwóch kolejnych klejnotem są dwa pióra strusie.
Paprocki wzmiankuje jeszcze odmiany barw pola herbu – błękitne i złote, pisząc, że właściwe, czerwone pole przysługuje Starżom, zaś odmienionych używają Kołkowie. Autor nie przytacza wizerunków tych odmian, pojawią się one w literaturze znacznie później.
W kwestii barw godła przeważa teraz złoto jako tynktura toporzyska. Srebro jako barwa tego elementu pojawia się tylko w Metryce Koronnej, datowanej na 1513. Nietypową odmianę barwną zamieszczono na miniaturze S. Samostrzelnika – godło jest tam całe złote.
Jan Aleksander Gorczyn, twórca XVII-wiecznego herbarza, podaje układ herbu standardowy, ale godło jest całe srebrne. Spowodowane jest to tym, że autor opierał się w tej kwestii na Długoszu[13]. Wacław Potocki wprawdzie umieścił tylko rysunek godła (bez informacji o barwach), ale klejnot opisał słownie jako tautologiczny.
Pierwszy herbarz wieku XVIII, autorstwa Antoniego Swacha, będący kompilacją prac Bielskiego, Okolskiego i Jana Liwa Herbulta (1705), opisuje barwę całego topora jako srebrną, zaś pole jako błękitne, złote, lub czerwone[15]. Natomiast najważnieszy herbarz wieku XVIII, autorstwa Niesieckiego, zamieszcza rysunek herbu w lustrzanym odbiciu.
Wizerunku Topora zabrakło u Ostrowskiego w Księdze herbowej rodów polskich, ponieważ doprowadził on pracę tylko do litery S. Zbigniew Leszczyc w Herbach szlachty polskiej podaje prawidłowy kierunek godła i klejnotu, ale daje nietypową tynkturę toporzyska – szarą. Chrząński natomiast, w swych Tablicach odmian, powiela błąd Niesieckiego. Podaje też szereg niepublikowanych wcześniej odmian, nieskojarzonych z żadnymi nazwiskami, z barwami pola – błękitną, złotą oraz jedną z klejnotem na opak, w skos[17]. Leszczyc podaje oprócz tego nietypowe labry – czarne, podbite szarym[18]. W lustrzanym odbiciu herb podaje też Emilian Szeliga-Żernicki w Die polnischen Stammwappen (1904).
Opracowania współczesne, jak Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku Tadeusza Gajla i Herbarz rodowy Alfreda Znamierowskiego, wobec rozbieżności w historycznych przekazach, przyjmują jako podstawowy kształt herbu z pieczęci Jana Tęczyńskiego oraz z Gniazda cnoty Paprockiego. Tadeusz Gajl jednak zamieszcza odmiany barw i klejnotu z Chrząńskiego, z przywróconymi prawidłowymi kierunkami, powołując się na maszynopis uzupełnień do Księgi herbowej rodów polskich z 1983 roku.
Legenda herbowa
Bartosz Paprocki podaje taką oto opowieść o legendarnym początku herbu:Jadąc w łowy, Lech Czwarty zabłądził z przygody,
Trafił potym do młyna nie na pewne gody:
Nie słuchał gospodarza, gdy sieść za stół kazał,
Za co mu się i srogim i przykrym pokazał,
Trąciwszy go za szyję rzekł: słuchaj starszego,
Tego potym nauczysz u siebie drugiego:
Siadł on zacny Monarcha, a iż dał przyczynę,
Począł żartem omawiać one swoje winę,
Młynarz pana nie znając, dość hojnie częstował,
Nazajutrz odprowadził, ktemu udarował.
Prosił też na cześć Leszek młynarza onego,
Myślił jakby mu oddać one srogość jego,
Ale młynarz dowcipny był na to ostrożny,
Wszytko z trzaskiem uczynił, co kazał pan możny,
Widząc baczny monarcha w nim roztropność wielką,
I uczciwą przezpieczność, także godność wszelką,
Uczynił swym rycerzem, hojnie udarował,
I tym herbem z potomki wiecznie pieczętował.
Paprocki przypisuje zatem wszystkim Toporczykom pochodzenie od prostego młynarza. Interpretację tego podania podali Marek Cetwiński i Marek Derwich w książce herby, legendy, dawne mity[22]:
Jeżeli młyn był modelem Kosmosu to młynarz najwyższym bóstwem, udzielającym schronienia i pouczenia zabłąkanemu na łowach Lechowi IV.
Interpretacja ta wpisuje się w przedstawioną przez autorów ideę, zgodnie z którą polskie legendy herbowe mają źródło w słowiańskich mitach. Ten konkretny mit został zaliczony przez autorów do grupy mitów opowiadających o niebiańskim twórcy kultury.
Pełna lista herbownych nie jest dziś możliwa do odtworzenia, także ze względu na zniszczenie i zaginięcie wielu akt i dokumentów w czasie II wojny światowej (m.in. w czasie powstania warszawskiego w 1944 spłonęło ponad 90% zasobu Archiwum Głównego w Warszawie, gdzie przechowywana była większość dokumentów staropolskich)[24]. Lista nazwisk pochodzi z Herbarza polskiego Tadeusza Gajla[25]. Jest to dotychczas najpełniejsza lista herbownych, uzupełniana ciągle przez autora przy kolejnych wydaniach Herbarza. Występowanie na liście nazwiska nie musi oznaczać, że konkretna rodzina pieczętowała się herbem Topór. Często te same nazwiska są własnością wielu rodzin reprezentujących wszystkie stany dawnej Rzeczypospolitej, tj. chłopów, mieszczan, szlachtę.
Abakiewicz, Aleksandrowski, Andulski, Aszkiełowicz. Bachmiński, Balicki, Bałchacki, Baratyński, Barluniński, Bąkiewicz, Bełchacki, Bełechacki, Bendkowski, Bętkowski, Białośliwski, Białowiejski, Bielecki, Bielicki, Biesicki, Biesiecki, Biesiekierski, Biesierski, Bije, Birkowski, Biskowski, Bogdanowicz, Bogucki, Boguski, Boguskowski, Bogusz, Bokiewicz, Boksa, Boksza, Bokszański, Boniatowski, Boratyński, Borkowski, Borsuk, Broniewski, Broniowski, Bruniewski, Bruniowski, Brzeski, Brzezieński, Brzeziński, Brzozowski, Budgin, Budrewicz, Budrym, Butrym, Butrymowicz, Butrymowski, Byczkowski, Bykowski. Caliński, Charmęski, Charmieski, Chłusewicz, Chłusiewicz, Chocieszewski, Chociszewski, Chociszowski, Chroberski, Chrycewicz, Chrystowski, Chrzelowski, Cielużyński, Cierznicki, Ciesielski, Cikowski, Czaplicki, Czayański, Czelużyński, Czerśnicki, Czerżnicki, Cześnicki, Częstuniewski, Czodliński, Czyżewski, Czyżowski. Damaborski, Danaborski, Dąbrowski, Decius, Deciusz, Dimski, Długoborski, Dragatt, Drąsejko, Dronsejko, Dukielski, Dulowski, Dusejko, Dusieyko, Dycz, Dyminicz, Dymski, Dzianajewicz, Dzienajewicz, Dzierkowski, Dzierzbicki, Dzierzkowski, Dzierżbicki, Dzierżkowski, Dziewczopolski, Dziwulski.Faranowski, Farnowski, Felczyński, Fergis. Gajnowski, Garlicki, Gaufman, Giegocki, Giergielewicz, Giżelewski, Golanczewski, Gołkowski, Goryniecki, Gorzeński, Gorzkowski, Gotart, Goźlicki, Górecki, Grabowski, Gramatski, Grillewicz, Grocholski, Grochowiecki, Grodzicki, Grudziński, Grycewicz, Grylewski, Grzegorzewski, Grzegorzowski, Gutowski. Halko, Hałko, Hauffmann, Hinek, Hinko, Hoffman, Houfman, Hrycewicz, Hynek. Ibiański. Jabłoński, Jabłowski, Jachimowski, Jachnowicz, Jackiewicz, Jagintowicz, Jakubiński, Jakubowicz, Jakubowski, Jakubski, Jakutowicz, Janikowicz, Janiszewski, Jankiewicz, Jankowski, Janowski, Jaranowski, Jarantowski, Jarnowski, Jaronowski, Jaroński, Jasieński, Jasiński, Jesiński, Jewłaszewski, Jezierski, Jukubowski, Jurczycki. Kaleński, Kalinowski, Kaliński, Kamedulski, Kamieński, Kamiński, Kaniszewski, Kapliński, Kapustyński, Kardamowicz, Kempski, Kępski, Kibort, Kieński, Kiergielewicz, Kierglewicz, Kisielnicki, Kleszczowski, Klikowicz, Klimontowski, Klimuntowski, Kloński, Kluński, Kłobuczyński, Kłoński, Kłuński, Kniepowicz, Knopf, Koczarski, Koczorski, Koiszewski, Koiszowski, Kojrowicz, Kolczewski, Kolesiński, Kolęcki, Kolibski, Kolszewski, Kołczek, Konarski, Kondrat, Kopytyński, Kornacki, Kornecki, Korycieński, Koryciński, Korzenicki, Korzeniecki, Kosielski, Kownacki, Kozielski, Krakowczyk, Krasieński, Krasnopolski, Krasznicki, Kraśnica, Krężnicki, Królewiecki, Krupowicz, Krupowies, Krynicki, Krzetowski, Krzętowski, Krzucki, Krzyski, Krzywczycki, Krzywczyński, Krzywosąd, Krzywozycki, Księski, Kuliński, Kułak, Kunaszewski, Kunaszowski, Kunat, Kunato, Kunejko, Kuneyko, Kunowski, Kunszewski, Kurowski, Kurzewski. Lacza, Laskowiecki, Laskownicki, Laskowski, Lgocki, Ligęza, Lipnicki, Lowinicki, Lownicki. Łabiszyński, Łabyszcki, Łabyszczki, Łącki, Łekieński, Łękawski, Łobżenicki, Łobżeński, Łotoczek, Łotoczko, Łowieniecki, Łukowski. Maciejewski, Maciejowski, Malc, Małomiącki, Małoniecki, Małżyński, Manasterski, Manastyrski, Marcinkowski, Marcinowski, Marciszewski, Margiewicz, Martyszewski, Masłomiącki, Masłomięcki, Masłowski, Matuszewski, Matuszowski, Matyszewski, Melsztyński, Miastowski, Miedzwiecki, Miedzwiedzki, Miedzychowski, Miedźwiecki, Miedźwiedzki, Międzygórski, Milkowicz, Miniszewski, Miniszowski, Misiewicz, Missiewicz, Młodziejewski, Młodziejowski, Młodzowski, Modliszewski, Mołochowiec, Montułt, Morawicki, Morawiński, Morski, Mosiej, Mosiewicz, Moszgawski, Moszyński, Mozgawski. Narbut, Narbutt, Narutowicz, Naschian, Nasion, Nasyan, Naszyon, Nawoj, Nawoy, Nekanda, Nekanda-Trepka, Neorza, Nieborski, Niedroski, Niedrowski, Niedzielski, Niedźwiecki, Niedźwiedzki, Niekrasz, Niekraszewicz, Niekraś, Niemira, Niemirowicz, Niemiryc, Niemirycz, Niemirzyc, Nierwid, Nieznański, Norwid, Nos, Nosewicz, Nosowicz, Nossewicz. Obakiewicz, Obidziński, Obiedziński, Obodyński, Obodzieński, Obodziński, Oborzyński, Obricht, Obrycht, Obydziński, Ochabowicz, Oczechowski, Odalkowski, Odolikowski, Odolkowski, Okołow, Okołowicz, Okołów, Okulicz, Olbrich, Olbricht, Oryński, Orzechowski, Osaliński, Osoliński, Ossoliński, Ostrowicki, Ostrowidzki, Ostrowiecki, Ostrowski, Ostrzyński, Otrowski, Otta, Owca. Pacyński, Paczołtowski, Paczyński, Padlewicz, Pałuka, Panigrodzki, Patrycki, Patrzycki, Pełka, Pemperski, Pernaszewicz, Pianowski, Piekarski, Pielecki, Pierszycki, Pietkiewicz, Pijanowski, Pilcicki, Pilczycki, Pilecki, Piotrkowski, Pisarzewski, Plaga, Plagga, Plaska, Plaskowski, Pląskowski, Plechowski, Pleszewski, Pleszowski, Płajski, Płaska, Płaski, Płaskowski, Płaza, Płocki, Płotnicki, Poborski, Poburski, Połnos, Prusinowski, Przespolewski, Przybytniowski. Rabsztyński, Raczyński, Radliński, Rajterowski, Rakowiecki, Rakowski, Rapczyński, Rapsztyński, Rąbczyński, Rąmbczyński, Regulski, Repnik, Robaczyński, Rogulski, Rokowski, Rosławowicz, Rosperski, Rospierski, Roth, Rucki, Rykowski, Rykrski, Ryszkowski, Rytarowski, Ryterski, Rzancki, Rzeczkowski, Rzepliński, Rzeszowski. Safarewicz, Sarna, Sarnowski, Schaaf, Sczawiński, Sieciech, Sieciechowski, Siekierzecki, Siekierzycki, Sinicki, Skąpski, Skidziński, Skirgajło, Skorobohaty, Skrodzki, Skrzelowski, Skrzetuski, Skwarczyński, Sladowski, Sleżowski, Sławianowski, Sławiec, Sławnik, Słupowski, Słupski, Smogulecki, Smoszewski, Smoszowski, Smuszewski, Sokołowski, Solajski, Sośnicki, Sośniecki, Staręski, Starołęski, Starski, Starzeński, Starzewski, Starzon, Starzyski, Starża, Starżon, Stobiecki, Straszkiewicz, Straszkowski, Strażoń, Strzetuski, Subiński, Sulisławski, Supiński, Surgewski, Suszczewicz, Szabecki, Szalowski, Szałacki, Szałajski, Szarbski, Szarna, Szarniewski, Szczawiński, Szczerbiński, Szewczycki, Szołajski, Szotajski, Szylański, Szyłański, Szymanowski. Śladowski, Ślezanowski, Ślezański. Tarło, Tarnawiecki, Tarnowiecki, Tarnowski, Tarulewicz, Tenczyn, Tenczyński, Terlieczki, Tęczyna-Marcinkowski, Tęczyński, Tilkowski, Tochołowski, Tomiszewski, Toniszewski, Toporski, Towgin, Towginowicz, Towtko, Towtkowicz, Trambczyński, Trąbczyński, Trąmbczyński, Trąpczyński, Trelęski, Trepka, Trlęski, Trojan, Trylski, Trzciński, Tuchołowski, Tułkowicz, Tułkowiecki, Tułkowski, Tuskiewicz, Twierbutt, Twirbut, Tylkowski, Tynkhaus. Uniewski, Uzłowski. Wahl, Waldowski, Walentynowicz, Wałdowski, Wąsowski, Werbusz, Więckiewicz, Więckowicz, Wilamowski, Wilcki, Wilkowicki, Wilkowiecki, Witort, Wiziński, Włosto, Włostowski, Włościborski, Włościbowski, Wojnowski, Wolski, Wrona, Wroniewski, Wronowski, Wrzebski, Wrzępski, Wrzosowski, Wścieklica. Zabieła, Zabiełło, Zabuski, Zagorzański, Zajączkowski, Zaklicki, Zaklika, Zakliko, Zakrzewski, Zaleski, Zalęski, Zaliwaka, Zaliwako, Załuski, Zawisza, Zbyluta, Zbyszewski, Zemła, Zemło, Zęczyn, Zieniuch, Złotek, Złotkowski, Złyński, Zmorski, Zręcki, Zrzęcki, Zula, Zwierowicz, Zwierz, Zwierzański, Zwierzyński, Zwirewicz, Zwirzewicz, Zwolski. Żebrowski, Żegota, Żelski, Żołtański.